Cũng như nhiều Bộ, Ngành khác, thống kê là một hoạt động khô;ng thể tách rời trong mọi lĩnh vực cô;ng tác của Ngành Khoa học và cô;ng nghệ. Theo đó, trong nhiều năm qua, Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ luô;n phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Thống kê tổ chức rà soát, chuẩn hóa nguồn dữ liệu thống kê hiện có; đề xuất bỏ chỉ tiêu thống kê khô;ng thu thập được dữ liệu ra khỏi Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia; từng bước tin học hóa quy trình tổng hợp, phổ biến thô;ng tin thống kê do Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ chịu trách nhiệm thu thập; xây dựng và cập nhật các cơ sở dữ liệu hành chính phục vụ quản lý và hoạt động thống kê nhà nước (Xây dựng hệ thống thô;ng tin về khoa học và cô;ng nghệ (KH&CN), phối hợp cập nhật dữ liệu 04 chỉ tiêu thống kê lên Hệ thống thô;ng tin báo cáo Chính phủ). Bên cạnh đó, Bộ đã chủ động xây dựng phần mềm quản trị cơ sở dữ liệu các cuộc điều tra thống kê về khoa học, cô;ng nghệ và đổi mới sáng tạo; chế độ báo cáo thống kê ngành KH&CN nhằm chuyên nghiệp hóa cô;ng tác thống kê trong lĩnh vực khoa học, cô;ng nghệ.
Bảo đảm về số lượng chỉ tiêu thống kê, cô;ng tác phân tích, dự báo
Đối với các chỉ tiêu thống kê KH&CN thuộc Danh mục Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia do Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ chủ trì thực hiện và báo cáo:
Đã có 5/6 chỉ tiêu đã được thu thập và báo cáo đầy đủ trong các báo cáo và hệ thống văn bản điện tử của Chính phủ (Quyết định số 293/QĐ-TTg ngày 24/02/2020 về ban hành Bộ chỉ tiêu tổng hợp báo cáo định kỳ và báo cáo thống kê về kinh tế - xã hội phục vụ sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ); Có 01 chỉ tiêu: “14.05. Chỉ số đổi mới cô;ng nghệ, thiết bị” đã được bỏ ra khỏi danh mục Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia trong Luật Thống kê sửa đổi (do khô;ng có số liệu báo cáo vì thực tế triển khai rất khó để thu thập và tính toán)
Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đã ban hành Danh mục Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành khoa học và cô;ng nghệ bao gồm 10 nhóm chỉ tiêu cơ bản với 54 chỉ tiêu thống kê ngành KH&CN. Các chỉ tiêu này đã phản ánh được tình hình và kết quả hoạt động KH&CN chủ yếu của đất nước; làm cơ sở trong việc đánh giá, dự báo tình hình, hoạch định chiến lược, chính sách, xây dựng kế hoạch phát triển KH&CN qua từng thời kỳ; đáp ứng nhu cầu thô;ng tin thống kê về KH&CN của các tổ chức, cá nhân.
Thực hiện các cuộc điều tra thống kê trong Chương trình điều tra thống kê quốc gia phân cô;ng cho Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ và các cuộc điều tra ngoài chương trình điều tra thống kê quốc gia
Đối với mỗi cuộc điều tra định kỳ (điều tra quốc gia và ngành), Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đều tuân theo các quy định trong luật thống kê gồm: Xây dựng dự thảo phương án điều tra; Lấy ý kiến thẩm định về nội dung của Tổng cục Thống kê về dự thảo Phương án điều tra; Giải trình tiếp thu ý kiến thẩm định của Tổng cục Thống kê; Lãnh đạo Bộ ký ban hành Quyết định điều tra. Sau đó tổ chức thực hiện điều tra theo đúng phương án, tiến độ. Kết quả điều tra được cô;ng bố trong Sách KH,CN và ĐMST hằng năm và các ấn phẩm KH&CN khác; Cổng thô;ng tin điện tử của Cục Thô;ng tin khoa học và cô;ng nghệ quốc gia;…
Xuất bản ấn phẩm Báo cáo kết quả điều tra của mỗi cuộc điều tra nhìn chung đã cung cấp đầy đủ và kịp thời số liệu về hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển của Việt Nam cho Viện Thống kê của UNESCO, cho các Bộ, ngành liên quan và người dùng tin khác.
Phổ biển thô;ng tin thống kê
Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đã thực hiện Chính sách phổ biến thô;ng tin thống kê nhà nước về KH&CN dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng qua các ấn phẩm sách, tạp chí, Cổng thô;ng tin điện tử của Cục Thô;ng tin khoa học và cô;ng nghệ quốc gia, nổi bật như các ấn phẩm Niên giám thống kê về khoa học, cô;ng nghệ và đổi mới sáng tạo, Sách KH, CN và ĐMST Việt Nam...
Triển khai cô;ng tác thống kê đối với các cơ quan chuyên mô;n (Sở Khoa học và Cô;ng nghệ, các đơn vị thuộc bộ, ngành)
Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đã chỉ đạo và hướng dẫn chuyên mô;n nghiệp vụ hoạt động của mạng lưới các tổ chức thực hiện chức năng thô;ng tin, thống kê KH&CN trên toàn quốc; phối hợp tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn về nghiệp vụ thống kê KH&CN cho cán bộ làm cô;ng tác thống kê tại các đơn vị thuộc Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ và các bộ, ngành, địa phương; hỗ trợ các Sở Khoa học và Cô;ng nghệ xây dựng các đề án, dự án triển khai nhiệm vụ thống kê KH&CN tại địa phương.
Cô;ng tác phối hợp, chia sẻ thô;ng tin thống kê với Tổng cục Thống kê
Hằng năm, Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đã phối hợp với Tổng cục Thống kê trong việc cung cấp số liệu báo cáo thống kê ngành KH&CN theo các chỉ tiêu được quy định trong Chế độ báo cáo thống kê quốc gia.
Cô;ng tác phương pháp chế độ thống kê và ứng dụng cô;ng nghệ thô;ng tin trong hoạt động thống kê
Để triển khai hoạt động thống kê KH&CN có hiệu quả, Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đã xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý liên quan đến hoạt động thống kê KH&CN như sau:
Thô;ng tư số 03/2018/TT-BKHCN ngày 15/05/2018 ban hành Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành KH&CN và phân cô;ng thu thập, tổng hợp các chỉ tiêu thống kê quốc gia về KH&CN; Thô;ng tư số 04/2018/TT-BKHCN ngày 15/5/2018 quy định các cuộc điều tra thống kê KH&CN ngoài Chương trình điều tra thống kê quốc gia; Thô;ng tư số 15/2018/TT-BKHCN ngày 15/11/2018 quy định chế độ báo cáo thống kê ngành KH&CN; Quyết định số 12/2008/QĐ-BKHCN ngày 04/9/2008 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ về việc ban hành một số bảng phân loại thống kê KH&CN.
Đến thời điểm hiện tại, các văn bản pháp lý cho hoạt động thống kê KH&CN đã được tạo lập tương đối đầy đủ, đáp ứng tốt yêu cầu quản lý và tổ chức hoạt động thống kê KH&CN.
Kết quả thực hiện các chỉ tiêu thống kê phát triển bền vững, thống kê giới :
Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đã báo cáo đầy đủ và kịp thời các chỉ tiêu thống kê phát triển bền vững, thống kê giới khi có yêu cầu từ các cơ quan chức năng.
Việc ứng dụng cô;ng nghệ thô;ng tin trong hoạt động thống kê KH&CN
Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đã chú trọng ứng dụng CNTT trong cô;ng tác thống kê thô;ng qua việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống phần mềm cho phép thu thập, tổng hợp, xử lý số liệu thống kê (điều tra thống kê, chế độ báo cáo thống kê) các phần mềm quản lý lĩnh vực chuyên ngành (tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng; sở hữu trí tuệ…) để có thể trích xuất các dữ liệu phục vụ cô;ng tác thống kê theo tiêu chí và yêu cầu nghiệp vụ thống kê. Hiện tại, Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đang triển khai xây dựng phần mềm điều tra thống kê khoa học và cô;ng nghệ trực tuyến để áp dụng thí điểm trong cuộc Điều tra nghiên cứu khoa học và phát triển cô;ng nghệ năm 2022.
Nhằm hoàn thiện thể chế cho hoạt động thống kê KH&CN giai đoạn 2022- 2030, Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ đang chuẩn bị ban hành Quyết định về Kế hoạch triển khai thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung của Luật Thống kê và Chiến lược phát triển Thống kê giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó có các nhiệm vụ liên quan đến xây dựng và ban hành văn bản như sau:
- Cập nh???t, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành KH&CN (Thô;ng tư sửa đổi, bổ sung Thô;ng tư số 03/2018/TT-BKHCN ngày 15/5/2018);
- Cập nh???t, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện Chế độ báo cáo thống kê ngành KH&CN (Thô;ng tư sửa đổi, bổ sung/thay thế Thô;ng tư số 15/2018/TT-BKHCN ngày 15/11/2018);
- Cập nh???t, sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện Danh mục các cuộc điều tra thống kê KH&CN ngoài chương trình điều tra thống kê quốc gia (Thô;ng tư sửa đổi, bổ sung/thay thế Thô;ng tư số 04/2018/TT-BKHCN ngày 15/5/2018);
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn hoàn thiện hệ thống phân loại lĩnh vực khoa học, cô;ng nghệ và đổi mới sáng tạo của Việt Nam (Bảng phân loại lĩnh vực khoa học, cô;ng nghệ và đổi mới sáng tạo cấp 4);
- Xây dựng, cập nhật, bổ sung và hoàn thiện quy định phổ biến thô;ng tin thống kê nhà nước thuộc thẩm quyền cô;ng bố của Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ (Quyết định của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ ban hành Quy chế phổ biến thô;ng tin thống kê)./.
Nguồn: Trích Báo cáo “Đánh giá thực trạng cô;ng tác thống kê hiện nay
và nhiệm vụ thời gian tới của Bộ Khoa học và Cô;ng nghệ”